Қызылордада Қорқыт ата кітабына арналған 12 метрлік ескерткіш ашылды

Ai-news.kz. Бүкіл түркі халықтарының абызы – Қорқыт ата шамамен X ғасырдың басында өмірге келіп, XI ғасырдың басында дүниеден өткен делінеді. Ол тек ойшыл ғана емес, сонымен қатар күй атасы деңгейіндегі ерекше тұлға ретінде де танылған. Қорқыт ата халықтың рухани өмірінде ерекше орын алып, түркі мәдениеті мен философиясына үлкен үлес қосқан тұлға болып саналады.

«Қорқыт» сөзінің этимологиясы жөнінде әртүрлі пікірлер бар. Ғалым Ә.Қоңыратбаев бұл сөзді «құтты адам, құт әкелетін адам» деп түсіндірсе, С.Қасқабасов «өмір сарқылды, адам өлді» деген мағынаны білдіреді деп санайды. Қорқыт туралы көптеген мифтік әпсаналар бар, ал «Қорқыт ата кітабы» эпос үлгісіндегі жазба мұра ретінде оғыз-қыпшақ дәуірінің мәдени және тарихи құндылықтарын сақтап қалған. Бүгінге дейін кітаптың Дрезденде 12, Ватиканда 6 нұсқасы сақталғаны белгілі.

Қазақ тілінде бұл еңбек алғаш рет 1986 жылы танымал ғалым Ә.Қоңыратбаевтың аударуымен жарық көрді. Кітаптың 1300 жылдығы 1999 жылы ЮНЕСКО тарапынан халықаралық деңгейде атап өтілді. Сондай-ақ, осы мерейтойға орай «Қорқыт ата» энциклопедиялық жинағы жарыққа шыққан болатын. Бұл туынды тек тарихи құндылық қана емес, сонымен қатар түркі халықтарының ортақ мәдени мұрасы ретінде ерекше мәнге ие.

Бүгінде дария жағасында, қаланың «Ескі базар» маңайында «Қорқыт ата кітабының 1300 жылдығы» атты ескерткіш бой көтерген. Авторы – Жәркен Ысмағұлов. Бұл ескерткіштің биіктігі 12 метрді құрап, қаланың тарихи және мәдени кеңістігінде ерекше орын алады. Ортасында желмаяға мінген Қорқыт Ата қобызын ұстаған күйші ретінде бейнеленген. Ескерткіштің әрбір деталі рухани мәнге толы, ол Қорқыт ата рухын дәріптеп қана қоймай, қазақстандықтардың тарихи санасына мәдени бағдар береді.

Сонымен қатар, бұл жәдігер Қызылорда облысы бойынша тарих және мәдениет ескерткіштерінің 3D форматтағы интерактивті картасына енгізілген. Ескерткіш жанында QR-код тақтайша орнатылған, ол арқылы келушілер тарихи деректер мен ақпаратты сандық нұсқада көре алады. Бұл қадам заманауи технологияны қолдана отырып, тарихи мұраны жастарға насихаттау және туристерге ыңғайлы ақпарат ұсыну мақсатында жасалған.

Қорқыт ата ескерткіші қала көркін ғана ашып қоймай, Қызылорда өңірінің мәдени өміріндегі маңызды символға айналып отыр. Ол халыққа рухани тәрбие беріп, дәстүрлі өнерді дәріптеп, тарихқа деген құрметті арттырады. Сонымен қатар, ескерткіш заманауи қалалық кеңістікте тарихи және мәдени мұраны сақтаудың, оны қоғам өміріне енгізудің тамаша үлгісі болып табылады. Бұл көркем туынды тек тарихи жәдігер ретінде емес, сонымен бірге мәдени-ағартушылық, туристік және білім беру мәнінде де ерекше маңызға ие.